اين گونه اهداف و ديدگاهها نيز نمي‌توانست در چهارچوب اختلافات مرزي و جاه‌طلبي‌هاي صدام تعريف شود. صدام در حقيقت فريب توطئه خارجي را خورد و جاه‌طلبي‌اش محرکي براي انتخاب عراق در اجراي اين توطئه بود. البته در کنار اين جاه‌طلبي، صدام انگيزه‌هاي جداگانه‌اي نيز براي جنگ داشت: صدام از تأثير انقلاب اسلامي ايران بر جمعيت ?? درصدي شيعيان عراق نگران بود؛ صدام همانگونه که خود و دولتمردانش به دفعات اعلام کردند از پيمان الجزيره ناراضي بوده و در پي فرصتي براي لغو آن و حل يکسره اختلافات مرزي دو کشور مطابق ميل خود بود؛ صدام ـ بعدها از زبان سياستمداران عراقي و غير عراقي منتشر شد ـ مايل بود در برنامه نابودي انقلاب اسلامي و جمهوري اسلامي ايران و از بين بردن خطرتفکر اسلامي براي استعمارگران، در منطقه پيشقدم شود تا بتواند حمايت دولتهايي را که با پيروزي انقلاب اسلامي منافعشان خطر افتاده، جلب کند و خود رهبري جهان عرب را به دست گيرد.
به همين دليل بسياري از تحليلگران سياسي، جنگ تحميلي عراق عليه ايران را تهاجمي فرا منطقه‌اي و برخاسته از اراده برون مرزي مي‌شمارند.
البته حوادث بعد نشان داد که امريکا و يارانش در تبيين واقعيت‌ها، اشتباه کرده و دچار خوش‌بيني شده بودند که ناشي از ماهيت رخدادهاي سياسي‌ـ اجتماعي و اطلاعات نادرست امريکا بود. امريکا به رغم نظام و سيستم اطلاعاتي‌اش، همچنين حضور طولاني مدت در جامعه ايران، فاقد اطلاعات واقعي بود و توان تبيين صحيح اين اطلاعات را نيز نداشت.
مجموعه اين مسايل، امريکا و هم پيمانانش را به چالشي با جامعه ايران کشاند که هنوز بعد از گذشت نزديک به سه دهه به پايان نرسيده است. گرچه در اين مدت تحولات زيادي رخ داده، اما به طور قطع آن چه امريکايي‌ها از آن هراس داشتند اتفاق افتاد؛ انقلاب اسلامي ايران در برگرفتن غبار از چهره اسلام و خارج ساختن آن از کنج راکد عبادتگاهها به صحنه سياسي جوامع بشري موفق بود.

تمهيدات صدام براي جنگ تحميلي
صدام که اساساً با نيت مبارزه با جمهوري اسلامي ايران در 25 تير 1358 با کودتا در عراق به قدرت رسيده بود، از ابتدا از تمامي راههاي ممکن براي به زانو درآوردن انقلاب اسلامي بهره گرفت.
اخراج هزاران ايراني از عراق در نيمه دوم 1358ش.؛ توزيع اسلحه بين عوامل ضد انقلاب حمايت از بمب‌گذاران و طراحي انفجارهاي مکرر در خطوط راه‌آهن و تأسيسات نفتي؛ پناه دادن به ژنرالهاي فراري حکومت پهلوي؛ انتخاب اسامي مجعول براي شهرهاي ايران در نقشه‌ها و کتابهاي درسي (عراق اهواز را «الاحواز»، خرمشهر را «محمره»، آبادان را «عبادان»، سوسنگرد را «خفاجيه» و بالاخره خوزستان را «عربستان» ناميد.?) و الحاق خيالي اين شهر‌ها به قلمرو جغرافيائي عراق؛‌ تحريکات و تجاوزات مکرر مرزي (دهها مورد يادداشت رسمي اعتراض از سوي وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي ايران به سفارت رژيم عراق در تهران ارسال شده است?)؛ انعقاد قراردادهاي خريد هواپيماهاي ميراژ، ميگ وتوپولف (اين قراردادها پس از پيروزي انقلاب و قبل از جنگ منعقد شده است)؛ تقويت بدون دليل نيروهاي عراقي در مرز مشترک دو کشور و ايجاد موانع از قبيل سنگرهاي بتوني، سيم‌هاي خاردار و … صدها نمونه ديگر از اقدامات مقدماتي صدام براي فراهم آوردن زمينه يک تهاجم گسترده نظامي عليه جمهوري اسلامي ايران است.
از اين رو هجوم نظاميان عراق به ايران در ?? شهريور ????، تعجب هيچ يک از محافل سياسي مطلع جهان را برنيانگيخت، چرا که از تمامي اقدامات يکساله صدام، بوي جنگ به مشام مي‌رسيد.
دولتمردان عراقي از همان ابتداي تجاوزشان تمامي توان سياسي، نظامي و تبليغي خود را براي به زانو درآوردن انقلاب اسلامي ايران به کار بستند. در جبهه سياسي هيأتهاي بسياري را روانه کشورهاي اروپايي، آفريقايي و آسيايي کردند و در اين مأموريت‌ها تلاش داشتند تا اهداف و مقاصد خود در تحميل جنگ به جمهوري اسلامي ايران را، نزد جهانيان توجيه نمايند. در نيمه اول دهه ???? ش. روزنامه‌ها و رسانه‌هاي ارتباط جمعي امريکا و اروپا مملو از مقالات و گزارشهايي بود که در آنها، به اهداف و نقشه‌هاي مقامات عراقي در به راه انداختن جنگ و علت حمايت کشورهاي غرب و شرق از آنها اشاره شده بود. در اين مقالات در توصيف اهداف جنگ به سرکوب بنيادگرايي در منطقه، توقف صدور انقلاب اسلامي، کاستن از خطر بالقوه براي حکومت صهيونيستي، رفع نگراني دولت‌هاي عرب خليج فارس از قدرت ايران و … اشاره شده بود.
عراقي‌ها در خلال جنگ، تمام قوانين ومقررات بين‌المللي را زير پا گذاشتند: پيمان الجزاير، پيمان منع کاربرد سلاحهاي شيميايي، پيمان منع حمله به اماکن مسکوني، پيمان مربوط به ضرورت رفتار انساني با اسيران جنگي، پيمان مربوط به ضرورت امنيت هوانوردي، پيمان مربوط به امنيت درياها، و دهها و صدها نمونه ديگر از پيمانها، مقررات و قوانين معتبر بين‌المللي در خلال جنگ تحميلي از سوي عراقي‌ها به زير پا گذارده شد.
بغداد در خلال جنگ تحميلي، از شبکه‌هاي بمب‌ گذار درداخل کشورو در رأس آنها از سازمان مجاهدين خلق (منافقين) حمايت کرد. منافقين که در فرانسه و بعد در عراق مستقر شدند با سکوت يا حمايت دولت‌هاي ميزبان، بسياري از اقدامات تروريستي عليه مسئولان و افراد عادي کوچه و بازار ايران را در خلال جنگ تحميلي هدايت ‌کردند. ترور مردم عامي و مسئولان نظام، در پاريس و بغداد طراحي و برنامه‌ريزي مي‌شد و در شهرهاي مختلف ايران به اجرا در مي‌آمد. هفتم تير و شهادت آيت‌الله بهشتي و ?? نفر از مسؤولان ايران، هشتم شهريور وشهادت رئيس جمهور رجايي و نخست‌وزير باهنر، شهادت امامان جمعه، ترور مستمر مردم عادي از قبيل کاسب، دانش‌آموز، روحاني و غيره از جمله اقدامات تروريست‌هاي داخلي تحت الحمايه دولت عراق در خلال ? سال جنگ تحميلي بود.
علاوه بر اين، ابعاد جنگ فقط در مرزها و يا در داخل شهرها به صورت ترورهاي روزمره خلاصه نمي‌شد، بلکه خانه‌هاي مسکوني مردم و مدارس کودکان بي‌دفاع در بسياري از شهرهاي ايران آماج حملات موشکي عراقي‌ها بود و هزاران نفر از تلفات مردمي جنگ ناشي از همين گونه حملات بود. کشتي‌هاي باري و نفتي که عازم بنادر ايران بودند، در بخش عمده اين ? سال هدف حملات هوايي عراق در خليج فارس بودند و هواپيماهاي جاسوسي ـ آواکس ـ که در عربستان مستقر بودند، جنگنده‌هاي عراقي را در هدف‌گيري اين کشتي‌ها ياري مي‌دادند.
حمايتهاي جهاني از صدام

در خلال جنگ تحميلي، عراق از حمايت بي‌دريغ تسليحاتي، مالي و سياسي بين‌المللي برخوردار بود. فرانسه، شوروي، انگلستان و چين درصدر صادر کنندگان اسلحه مورد نياز عراق قرار داشتند، آلمان تأمين کننده عمده جنگ افزارهاي شيميايي عراق بود و دولت‌هاي عرب حوزه خليج فارس تأمين کننده عمده نيازهاي نفتي، مالي و ترابري عراق بودند.
دولت عراق در ????ش. حدود ?? ميليارد دلار صرف خريد تسليحات کرد، امّا در ???? توانست در خريد جنگ‌افزار از عربستان سعودي سبقت گيرد و در ???? ش. بودجه نظامي بغداد از مجموع بودجه نظامي کشور‌هاي عضو شوراي همکاري خليج فارس بيشتر شد. در اين سال عراق ?? درصد درآمدهاي داخلي خود را صرف خريد جنگ‌افزار از امريکا، انگليس، فرانسه و روسيه کرد. هزينه‌اي که عراق در دهه ????ش. صرف خريد سلاح از امريکا و اروپا کرد، از هزينه تسليحاتي کشورهاي صنعتي اروپاي غربي در همين دهه بيشتر بود. در اين دهه عراق، دو برابر آلمان غربي بودجه نظامي داشت.?
نه در امريکا، نه در اروپا، نه در روسيه و نه در سازمان ملل، هيچ منعي براي تسليح مداوم عراق به انواع جنگ‌افزارهاي کشتار جمعي در دهه ???? ش. وجود نداشت. بسياري از اين سلاحها در شرايطي به عراق سرازير مي‌شد که اين کشور پولي براي خريد آنها نداشته و خود را همه ساله به فروشندگان خود مقروض مي‌ساخت. بسياري از واردات نظامي نيز با صادرات نفتي پاسخ داده مي‌شد.
آمارهاي رسمي نشان مي‌دهد که شوروي، فرانسه و چين ـ سه عضو دائم شوراي امنيت سازمان ملل ـ به ترتيب درصدر کشورهاي صادرکننده سلاح به عراق در دهه ???? ش. بوده‌اند. در طول اين دهه، ?? % واردات نظامي عراق به ارزش تقريبي ?? ميليارد و ??? ميليون دلار از شوروي تأمين مي‌شد. فرانسوي‌ها نيز با فروش بيش از ? ميليارد دلار سلاح به عراق در دهه ????ش. مجموعاً ?? % واردات نظامي عراق را به خود اختصاص داده‌اند. اين رقم در مورد چين نيز به ?% يعني به بيش از يک ميليارد و ششصد ميليون دلار بالغ مي‌شد. ?
در کنار فعاليت مستقيم کارخانجات جنگ افزار سازي وابسته به دولت‌ها، مؤسسات خصوصي مختلف نيز در اين راستا صرفاً جهت کسب درآمد هرچه بيشتر وارد معرکه شده و بدون توجه به قوانين داخلي هر کشور در مورد منع صدور ساز و برگ نظامي به کشورهاي درگير جنگ و حتي قوانين و کنوانسيون‌هاي بين‌المللي ناظر بر جلوگيري از توليد و فروش سلاحهاي غير متعارف، عراق را به صورت يک زراد خانه عظيم درآوردند.
اين روند باعث شد که حکومت بعث نه تنها به پيشرفته‌ترين تجهيزات نظامي در زمينه‌هاي جنگ هوايي و زميني دست يابد، بلکه کارخانجات جنگ افزار سازي متعددي با همکاري کشورهاي مختلف به صورت آشکار و نهان برپا ساخت، به طوري که طبق گزارش مؤسسات بين‌المللي، در پايان جنگ، عراق پنجمين قدرت نظامي جهان شد.?
در اين جنگ امريکايي‌ها نيز سهم خود را در ياري رساندن به ماشين جنگي صدام و دشمني با جمهوري اسلامي ايران ايفا کردند: در اسفند ????، نام عراق از فهرست کشورهايي که واشنگتن از آنها به عنوان «طرفداران تروريسم» ياد مي‌کرد خارج شد و در آذر ????، امريکا به تحريم سياسي عراق خاتمه داد و روابط سياسي با اين کشور را برقرار کرد. امريکايي‌ها در موارد متعددي هماهنگ با صدام و به طور مستقيم وارد جنگ عليه جمهوري اسلامي ايران شدند. حمله به پايانه‌ها و چاه‌هاي نفتي ايران در خليج فارس و ساقط کردن هواپيماي مسافري ايرباس ايران بر فراز اين منطقه و کشتار ??? مسافر و خدمه آن، دو نمونه از اين حملات بود. اين حوادث در حالي رخ مي‌داد که ايران مورد تحريم تسليحاتي قرار داشت و اين تحريم با شدت اعمال مي‌شد. «کاسپارواين برگر» ـ وزير دفاع وقت امريکا ـ راجع به تصويب قطعنامه تحريم تسليحاتي ايران با صراحت گفته بود:
«… در صورتي که قطعنامه تحريم تسليحاتي اجرا شود، ريشه توانايي ايران براي ادامه جنگ به سرعت خشک مي‌شود و در واقع ريشه موجوديت ايران نيز به صورت يک ملت به خشکي مي‌گرايد… ?»
شوراي همکاري خليج فارس که در ???? ش. به بهانه همکاري‌هاي اقتصادي، سياسي و نظامي ? کشور عضو ـ امارات متحده عربي، بحرين، قطر، کويت، عربستان سعودي و عمان ـ به وجود آمد، عملاً کانوني براي گردآوري دلارهاي نفتي منطقه و انتقال آن به بغداد براي تقويت بنيه نظامي عراق شده بود. هنگامي که جنگ به پايان رسيد، تنها مطالبات نقدي ? کشور عضو اين شورا از عراق، از مرز ?? ميليارد دلار گذشته بود. اين غير از ميلياردها دلار نفتي بود که دولتهاي منطقه به ويژه کويت و عربستان از پالايشگاهها و پايانه‌هاي خود به حساب عراق به شرکتها و کمپاني‌هاي نفتي غرب فروخته بودند.
شيخ نشينهاي عرب منطقه به مدت يک دهه به مثابه دولتهاي دست نشانده بغداد عمل مي‌کردند. عراقيها دائماً از آنها متوقع بودند و براي جنگ و اقدامات نظامي خود بر سر آنان منت مي‌گذاشتند و رژيمهاي عرب نيز سپاسگزار بعثيها، دلارهاي نفتي‌شان را براي حاکمان بغداد ارسال مي‌کردند؛ همان حاکماني که دو سال بعد از پايان جنگ تحميلي‌شان بر ايران، در حمله جديد خود به کويت و عربستان تلافي حمايتهايشان را کردند!. به همين دليل، هنگامي که در تابستان ???? ش.، صدام، طرح حمله گسترده به کويت را آماده مي‌کرد، کمترين بهايي براي واکنش احتمالي عربستان و ساير شيوخ شوراي همکاري قائل نبود. دولتهاي عرب حوزه خليج فارس در آن سال، در حقيقت پاداش سياست ده ساله خود را در دفاع يکجانبه از صدام دريافت کردند.
ناکامي صدام در دستيابي به اهدافش
ايمان و اعتقاد راسخ رزمندگان ايران به حقانيت انقلاب اسلامي و موج عظيم مردمي که در قالب «بسيج» براي دفاع از کيان نظام جمهوري اسلامي ايران طي ? سال دايماً حضور خود را در جبهه حفظ کردند، بزرگترين سرمايه انقلاب و نظام بود و مهمترين نقش را در توقف ماشين جنگي عراق بر عهده داشت.
در بررسي عوامل شکست عراق در دستيابي به اهداف اعلام شد‌ه‌اش، علاوه بر ايمان و اعتقاد رزمندگان ايراني، عوامل ديگر از قبيل نااميدي حاميان صدام از سقوط جمهوري اسلامي ، مردمي شدن جنگ و سرانجام پذيرش قطعنامه ??? از جانب ايران نيز بي تأثير نبود. نتيجه آن شد که عراقيها ? سال پس از شروع جنگ در همان نقطه اوليه آغاز قرار داشتند.
«خاوير پرزدکوئه‌يار» ـ دبير کل وقت سازمان ملل ـ نيز در خاتمه جنگ، با انتشار بيانيه‌اي رسماً از عراق به عنوان «شروع کننده جنگ» نام برد. اين بيانيه نيز سندي از مجموعه اسناد حقانيت جمهوري اسلامي ايران درجنگ بود. در خلال اين جنگ هيأتهاي متعدد صلح از سوي سازمان ملل، سازمان کنفرانس اسلامي، اتحاديه عرب و جنبش عدم تعهد براي ميانجي‌گيري به تهران و بغداد سفر کردند که غالباً داوري آنها به دليل آن که فاقد اصل بيطرفي و گاهي عاري از عدالت و صداقت بود، به نتيجه‌اي نرسيد. قطعنامه‌هاي منتشره از سوي شوراي امنيت سازمان ملل نيز به استثناي قطعنامه هفتم ـ قطعنامه???ـ که در تير ???? به تصويب رسيد، غالباً جانب انصاف و عدالت را رعايت نکرده بود.
قطعنامه ??? نيز عاري از اشکال نبود اما نسبت به ساير قطعنامه‌هاي منتشره، مواضع بيطرفانه‌تري داشت و جمهوري اسلامي ايران عليرغم بي‌ميلي اوليه سرانجام در تير ???? آن را رسماً پذيرفت. روز ?? مرداد ???? از سوي سازمان ملل آتش بس اعلام شد و به تدريج آتش جنگ در جبهه‌ها خاموش گرديد. با اين همه هنوز اکثر بندهاي قطعنامه ??? اجرا نشده است.
قسمتي از پيام امام خميني(ره) راجع به قطعنامه ??? و شرايط سياسي آن روز چنين است:
… من با توجه به نظر تمام کارشناسان سياسي و نظامي سطح بالاي کشور که به تعهد و دلسوزي و صداقت آنان اعتماد دارم، با قبول قطعنامه و آتش بس موافقت نمودم و در مقطع کنوني آن را به مصلحت انقلاب و نظام مي‌دانم و خدا مي‌داند که اگر نبود انگيزه‌اي که همه‌ما و عزت و اعتبار ما بايد در مسير مصلحت اسلام و مسلمين قرباني شود، هرگز راضي به اين عمل نمي‌بودم و مرگ و شهادت برايم گواراتر بود…
… خوشا به حال شما ملت، خوشا به حال شما زنان و مردان، خوشا به حال جانبازان و اسرا و مفقودين و خانواده‌هاي معظم شهدا و بدا به حال من که هنوز مانده‌ام و جام زهر آلود قبول قطعنامه را سرکشيده‌ام و در برابر عظمت و فداکاري اين ملت بزرگ احساس شرمساري مي‌کنم، و بدا به حال آنان که در اين قافله نبودند، بدا به حال آنهائي که از کنار اين معرکه بزرگ جنگ و شهادت و امتحان عظيم الهي تا به حال ساکت، بي تفاوت و يا انتقاد کننده و پرخاشگر گذشتند.?
به اين ترتيب جنگي که در ?? شهريور ???? توسط همة ظالمان جهان و به دست صدام بعثي به جمهوري اسلامي ايران تحميل شد، بدون دستيابي آنان به اهدافشان، در تابستان ???? ش. به پايان رسيد.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: